شهر گلوگاه شرقیترین شهر استان مازندران و در جنوب شرق دریای کاسپین قرار گرفته است. تلاقی بزرگترین دریاچه جهان و کوههای البرز باعث ایجاد گلوگاهی در مسیر مهاجرت پرندگان از شمال به جنوب و بلعکس شده است.
پرندگان بزرگچثه مخصوصاً پرندگان شکاری مانند عقابها، دالها و سارگپهها جهت انجام مهاجرت طولانی خود به شدت به جریانات هوای گرم وابسته هستند. این نیاز باعث میشود، این پرندگان جهت انجام بهینه مهاجرت خود، زیرساختهای تاریخی را انتخاب کنند که براساس زمینریختشناسی منطقه شکل گرفته و در طی هزاران سال مورد استفاده پرندگان بوده است.
استفاده از جریانات هوای گرم، برای عبور از کوهستان توسط پرندگان شکاری، این فرصت را به پرندهشناسان میدهد تا با قرارگیری در گلوگاههای مهاجرتی به مطالعه جمعیت این گونهها بپردازند. ما در 4 سال گذشته و در قالب یکی پروژه کاملاً داوطلبانه که با کمکهای مردمی انجام میشود و با استفاده از دانش جوانان ایرانی که احتمالاً تاکنون به این شکل وجود نداشته، توانستیم پرندگان شکاری عبوری را شناسایی، تعیین سن و شمارش کنیم. آمار بدست آمده فوقالعاده بوده و نشانگر کشف یکی از مهمترین گلوگاههای مهاجرتی در خط مهاجرتی اورآسیا – شرق آفریقا است.
با توجه به اطلاعات به دست آمده در 4 سال گذشته و در بیش از 230 روز شمارش در فصل پاییز، میتوان گفت که شیبهای جنگلی جنوب شهر گلوگاه که بخشی از رشته کوه البرز شرقی میباشند، مکان بسیار مناسبی جهت برآورد جمعیت عقابهای مهاجر از منطقه اورآسیا به شرق آفریقا محسوب میشوند. سال 1402 در طول 102 روز بیش از 120 هزار پرنده شکاری و در سال 1401 در طول 79 روز بیش از 110 هزار پرنده شکاری در پروژه داوطلبانه "شمارش پرندگان شکاری گلوگاه" شمارش شدند که با وجود ثبت و تعیین سن دهها هزار عقاب صحرایی (در خطر انقراض) و بیش از 3 هزار عقاب شاهی (آسیبپذیر)، این منطقه احتمالاً یکی از مهمترین مناطق عبور این پرندگان در تمام جهان قدیم است.
پروژه "شمارش پرندگان شکاری گلوگاه" در چهار سال گذشته با حمایتهای مردمی و کمک اسپانسر اجرا شده است. اما ما در سال جاری و آینده با توجه به شروع شمارش استاندارد، بیش از پیش نیازمند کمکهای مردمی و همکاری سازمانهای مردمنهاد هستیم. ایجاد ایستگاه دوم، تهیه تجهیزات برای هر دو ایستگاه، تامین هزینههای اقامت، غذا و رفت و آمد برای تیم اجرایی و داوطلبین و پوشش هزینههای آموزش جامعه محلی، برگزاری فستیوالها جهت فرهنگسازی و احتمالاً ایجاد شاخههای حفاظتی بیشتر برای پروژه (حفاظت از شاهینسانان مهاجر که به شدت مورد صید قرار میگیرند)، نیازمند منابع مالی بیشتری نسبت به سالهای گذشته است.
تلسکوپ مشاهده حیات وحش مدل Vortex Viper با قیمت 56 میلیون تومان، 2 عدد دوربین دو چشمی Vortex Diamondback 10*42 با قیمت هر عدد 18 میلیون تومان، تبلت سامسونگ Galaxy Tab A9-4G با قیمت 12 میلیون تومان.